Het Sanskriet is een van de vele talen uit het Oude India. De taal wordt van vóór 1200 v. C. tot vandaag de dag als literaire taal gebruikt, maar wordt al sinds circa 500 v. C. niet meer door het volk gesproken. Het is de taal van de godsdienstige rituelen, dus veel brahmanen spreken deze taal nog, of beheersen deze althans. Ook op school wordt de taal nog (als keuzevak) onderwezen. Uit het Sanskriet hebben zich onder meer het Hindi, het Nepali en het Pali ontwikkeld.
De situatie van het Sanskriet is enigszins vergelijkbaar met het Latijn bij ons. Het Latijn is de taal van de katholieke kerk. Het is eigenlijk een dode taal, maar als je dokter of rechtsgeleerde wil worden, moet je de taal wel bestuderen. Zo moet een geleerde in India – van welke discipline dan ook – het Sanskriet beheersen. Veel van de wetenschappelijke literatuur van dat land is namelijk in die taal geschreven.
Het Sanskriet is de oudste nog bestaande taal van de Indo-Europese taalfamilie, waartoe o.m. ook het Latijn, Grieks, Germaans en Slavisch behoren. Grammaticaal gezien is de taal sterk verwant met het Latijn en het Grieks. Wat de woordenschat betreft zijn er veel overeenkomsten met de Germaanse talen zoals het Nederlands en het Engels. Momenteel wordt algemeen aangenomen dat het land van herkomst van deze Indo-Europese oertaal in Oost-Europa lag, tussen de bergketens van de Karpaten en de Oeral.
Het Sanskriet wordt meestal geschreven in het Devanāgarī-schrift. In feite is dit maar een van de vele schriftsoorten waarin de taal kan worden weergegeven. In Sanskrietboeken die voor West-Europa en Amerika zijn bedoeld, wordt meestal voor dit devanāgarī-schrift gekozen. Vaak zijn ze voorzien van een transcriptie in romeinse lettertekens. Op deze website heb ik sommige teksten voorzien van de Sanskriet-tekst, maar ik geef die dan altijd in de romeinse transcriptie.
Voor wie is het Sanskriet interessant?
a. Als je je verdiept in een wetenschappelijke discipline waarvan bepaalde
handboeken in het Sanskriet geschreven zijn (zoals de āyurveda, de Indiase
geneeskunst).
b. Als je je verdiept in filosofische en/of spirituele geschriften. Veel spirituele werken zijn in het Sanskriet geschreven en als je de tekst echt wilt bestuderen, moet je dat in de oorspronkelijke taal doen. Gebruik maken van een vertaling is toch altijd een beetje behelpen.
c. Als je je bezig houdt met yoga – in welke vorm dan ook -, zul je veel woorden tegenkomen die aan het Sanskriet zijn ontleend.
d. Als je je interesseert voor taal. Sanskriet is de oudste taal van de Indo-Europese taalfamilie en veel ontwikkelingen in andere talen zijn te begrijpen met behulp van het Sanskriet.
e. Als je een moderne Indiase taal spreekt (het Hindi bijvoorbeeld) en meer wilt weten over de geschiedenis van die taal.